بهداشت و سلامت

آموزش صبر به کودکان | چگونه کودکانی صبور را تربیت کنیم؟

آموزش صبر به کودکان : چگونه فرزندانی صبور تربیت کنیم ؟ تمرین های موثر صبور شدن برای بچه ها چیست ؟ در اینجا با مقاله ای درباره بهداشت و سلامت ، راه های صبور شدن کودک در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

 

 

تقویت صبر در کودکان

راههای افزایش آستانه تحمل ، آموزش صبر به کودکان

 

 

آموزش صبور بودن و سازگاری به کودکان

تجربه انتظار کشیدن، منتظر ماندن و صبوری کردن در هر حد و اندازه‌ای چندان رضایت‌بخش نیست ولی همه ما بارها و بارها در هر سنی آن را تجربه کرده‌ایم.

اما بچه‌ها را چطور باید با مفهوم صبر آشنا کرد، از چه سنی می‌توان از آنها خواست برای پاسخ دادن به خواسته‌هایشان منتظر بمانند و آگاهی از این موضوع تا چه اندازه برای آنها مهم است.

اگر کودکان به‌موقع با مفهوم صبر و انتظار آشنا نشوند یا در زمان‌هایی که نباید بیش از حد منتظر بمانند در آینده چه تأثیراتی خواهد داشت. در این خصوص با الهام ده‌یادگاری، متخصص روانشناسی کودک و نوجوان گفت‌وگو کرده‌ایم.

 

آشنایی با صبر

توجه داشته باشیم همه نیاز‌های کودکان از زمان تولد تا ۲سالگی که مرحله شیرخوارگی به‌حساب می‌آید باید بلافاصله بر آورده شود چون آنها تحمل درد و رنج را ندارند.

به همین‌خاطر برای اینکه نسبت به اطرافشان حس اعتماد و اطمینان حاصل کنند باید تمام نیازهایشان بلافاصله برآورده شود؛ از نیاز به خوردن و خوابیدن گرفته تا توجه، مراقبت و…

 

اما از ۲ تا ۳سالگی می‌توان وقفه کوتاهی در پاسخ به نیازهای کودک درنظر گرفت و اینجاست که می‌توان «صبر کردن» را به‌طور غیرمستقیم به کودک آموخت. از ۲ تا ۴سالگی هم می‌توان نیاز کودکان را با ۳ تا ۴دقیقه وقفه پاسخ داد.

 

البته این زمان را به‌تدریج با بالا رفتن سن کودک می‌توان افزایش داد و همزمان با تقویت صبر در کودک باید سعی کنیم در موقعیت‌های متفاوت او رابا مفاهیمی مانند ناکامی و شکست نیز آشنا کنیم.

 

برای این کار می‌توانیم با خواسته‌های کودک مخالفت کنیم؛ مثلا وقتی می‌خواهد چیزی برایش بخریم خواسته‌اش را برآورده نکنیم. در این زمان می‌توان با دادن توضیحی کوتاه برای کودک به او یاد داد که قرار نیست همیشه همه‌‌چیز مطابق میل او پیش برود.

 

مزایای صبوری

تجربه ناکامی‌های کوچکی مثل مخالفت با خواسته‌های کودک به او یاد می‌دهد که با صبوری کردن و تحمل داشتن آشنا شود و به‌تدریج با ورود به جمع‌هایی بزرگ‌تر از اعضای خانواده راحت‌تر با مخالفت‌های اطرافیان کنار بیاید یا مثلا با یاد گرفتن صبر بتواند نوبت را رعایت کند و به این ترتیب دوست داشتنی‌تر و اجتماعی‌تر شود.

 

خودکنترلی کودکانی که با مفهوم صبوری آشنا شده‌اند نیز به‌تدریج بیشتر می‌شود و آنها بهتر می‌توانند در موقعیت‌های مختلفی که مطابق میلشان نیست خودشان را کنترل کنند؛ مثلا بچه‌های پرخاشگری که خیلی زود از‌کوره‌در‌می‌روند صبوری و همدلی کمتری دارند چون یاد گرفته‌اند برای رسیدن به خواسته‌های خود باید داد بزنند، پرخاشگری کنند و به زور چیزی را که می‌خواهند به‌دست بیاورند؛ درصورتی که کودکان صبور آموزش دیده‌اند برای رسیدن به خواسته‌هایشان باید صبر، تحمل و آرامش داشته باشند.

 

کودکان صبور در محیط‌های آموزشی هم موفقیت بیشتری خواهند داشت. این کودکان با صبر و حوصله زیاد در مهدکودک یا مدرسه آموزش‌های لازم را می‌بینند.

 

سازگاری به جای تحمل

تاب‌آوری و صبوری به کودک می‌آموزد هر چیزی را می‌خواهد نمی‌تواند بلافاصله در اختیار خود داشته باشد. او باید احساس بدی و ناخوشایندی را هم تجربه کند.

تجربه سختی و نارضایتی هم نیاز به صبوری دارد و به این معناست که بدون هیچ هیجان منفی‌ای می‌توان با شرایط نامناسب سازگار شد و با خوشحالی و هیجان مثبت پیش رفت.

 

وقتی کودک یاد می‌گیرد به جای تحمل می‌تواند سازگاری را بیاموزد احساس بهتری هم خواهد داشت. «تحمل» همراه با تجربه هیجان منفی است؛ درصورتی که «سازگاری » با نوعی رضایت و هیجان مثبت همراه است که در نتیجه خود فرد هم کمتر آزار می‌بیند.

 

می‌توان گفت صبرکردن یعنی ظرفیت و توانمندی رویارویی با موقعیت‌های دشوار و به‌عبارتی برخورداری از توانایی و توانمندی بازگشتن از یک شرایط دشوار و ترمیم و بازسازی خود. کودکان صبور در برابر تنش، اضطراب و استرس آرامش بیشتری خواهند داشت.

 

تقویت سازگاری

به‌طور کلی افراد بی‌صبری و کم‌تحملی را از محیط پیرامون خود می‌آموزند. کودکی که در سال‌های نخست تولد به اندازه کافی و به موقع توجه لازم را دریافت نکرده یا برعکس هر وقت هر چیزی خواسته فورا در اختیارش قرار گرفته در بزرگسالی هم نمی‌تواند صبور باشد و تحملش برای شرایط نامطلوب بسیار کم است.

 

بنابراین هنگام قرار گرفتن در شرایط دشوار بیشتر آزار می‌بیند. پدر و مادری که در تمام مدتی که در صفی به انتظار ایستاده‌اند غر می‌زنند و شکایت می‌کنند یا هنگام قرار گرفتن در شرایط سخت اقتصادی، عاطفی و… بی‌تابی می‌کنند و زمین و زمان را مقصر می‌دانند نمی‌توانند به فرزندانشان صبوری بیاموزند؛ زیرا کودکان بیشتر تحت‌تأثیر رفتارهای ما قرار می‌گیرند تا آنچه به آنها می‌گوییم.

 

بنابراین اگر می‌خواهیم کودکان صبوری داشته باشیم ابتدا خودمان باید از صبر و آرامش کافی برخوردار باشیم.

بچه‌ها بین ۲ تا ۵سالگی صبوری را می‌آموزند و اگر پدر و مادر نتوانند برای آنها الگوی مناسبی در این زمینه باشند و به موقع و به اندازه کافی (یعنی نه کم و نه بیش از اندازه) به آنها توجه نداشته باشند بچه‌ها هم نمی‌توانند صبر و تحمل لازم را داشته باشند.

 

 

تمرین صبور بودن

راه های آموزش صبر به کودکان

 

 

یعنی تاب‌آوری و صبور بودن اکتسابی است و نمی‌توان گفت افراد، صبور یا عجول به دنیا می‌آیند. در واقع سبک فرزند‌پروری در میزان صبوری کودکان بسیار مؤثر خواهد بود و به‌عنوان تعدیل‌کننده برای خلق و خوی رفتارهای ناشی از تاب‌آوری است.

 

آموزش صبر

اگر بخواهیم به کودک حین بازی صبرکردن و تحمل‌داشتن را هم آموزش دهیم می‌توانیم او را کمی منتظر بگذاریم؛ به این صورت که اگر اسباب بازی خاصی می‌خواهد آن را بلافاصله در اختیارش قرار ندهیم.

 

به این ترتیب کودک می‌تواند حس «نداشتن» را تجربه کند و همین احساس باعث می‌شود علاوه بر منتظر ماندن و آشنا شدن با این مفهوم، بعد از دریافت آن حس بهتری هم داشته باشد.

 

بچه‌ها وقتی صبوری را آموزش ندیده‌اند اغلب غر می‌زنند یا گریه می‌کنند و می‌خواهند فورا به آنچه می‌خواهند برسند. رفتار خود والدین با یکدیگر در میزان برخورداری کودکان از صبر و تحمل بسیار مؤثر است.

 

والدینی که وقتی در موقعیت‌های دشوار قرار می‌گیرند بی‌تابی می‌کنند و دائم غر می‌زنند نباید انتظار داشته باشند فرزندان‌شان به‌گونه‌ای دیگر عمل کنند. توجه داشته باشیم کودکی که غر می‌زند حتما خواسته‌ای دارد.

 

اگر خواسته او منطقی و معقول باشد باید حتما به آن توجه شود؛ در غیراین صورت باید اهمیتی به درخواستش ندهیم زیرا او خیلی زود به این نتیجه می‌رسد که هر گاه چیزی بخواهد می‌تواند با جیغ و داد زدن یا غر‌غرکردن به نتیجه برسد.

 

در واقع وقتی کودک با سبک فرزند پروری «مقتدرانه » بزرگ می‌شود رفتارهای او در خانه و بیرون از آن معقول‌تر خواهد بود و کارهایی نمی‌کند که والدین سر درگم و مستاصل شوند.

 

نکاتی برای آموزش صبر به کودکان

یکی از مولفه های اساسی بلوغ عاطفی در فرد وجود صبر است. بسیاری از افراد به دلیل نبود این خصیصه در بزرگسالی دچار لطمات متعددی می شوند. صبر خصیصه ای است که با آموزش و کسب تجربه حاصل می شود و بهترین زمان پرورش آن نیز، زمان کودکی هر فردی است.

 

اگر می خواهید فرزندی صبور داشته باشید بهتر است از همین عنفوان کودکی دست به کار شوید و به او یاد بدهید که چگونه صبور باشد و آرامش درونی خود را حفظ کند.

برای تربیت فرزند صبور، تدابیر کارساز زیر را عملی کنید:

 

الگوی صبر فرزندنتان باشید

به یاد داشته باشید فرزند شما کپی بردار خوبی است، او رفتارها و واکنش های شما را با دقت می بیند و در ذهن خود ذخیره شان می کند. اگر اولین واکنش شما به هر اتفاق ناخوشایندی، از دست دادن صبر و تحمل باشد او نیز آن را یاد گرفته و در شرایط مشابه مثل شما رفتار خواهد کرد. در واقع اگر شما به طور مکرر صبر و تحمل خود را از دست بدهید، یک رفتار منفی را تقویت می کنید و مجوز استفاده از آن را نیز برای فرزندتان صادر می کنید. پس در درجه اول، توصیه می کنیم خود، در شرایط دشوار آرام باشید و صبور. تمرین نفس کشیدن عمیق، اولین گام موفقیت شماست.

 

صبر را تمرین کنید

یادگیری صبر نیاز به تمرین دارد. والدین بهتر است در فرصت های مناسب و به بهانه های مختلف، آن را در بین اعضای خانواده به نمایش بگذارند. مثلا، با یک برنامه از پیش تعیین شده، صبر و تحمل را به صورت یک گفتگوی کوتاه با همسر، در حضور فرزندتان به نمایش بگذارید. مثلا،از همسرتان بخواهید در جواب، سوال شما که” آیا آشغال ها را بیرون گذاشته ای؟”، عکس العمل و پاسخی نداشته باشد. چند بار این سوال را تکرار کنید و پاسخی را نشنوید، بعد از فرزندتان بپرسید: به نظرت چرا پدر جواب نمی دهد؟ به نظرت چکار کنم تا او متوجه صدای من شود؛ دعوا راه بیندازم، دوباره صدایش کنم، سکوت کنم،و…تکرار این نمایش های تمرینی نه تنها باعث می شود که قدرت تحمل فرزندتان افزایش یابد بلکه او راه های مختلف پاسخدهی به شرایط را نیز یاد می گیرد و از بین آنها مناسب ترین را انتخاب می کند.

 

اجازه دهید کودک صبر را تجربه کند

بعضی از والدین به اشتباه تصور می کنند که پدر ومادر خوب بودن یعنی این که آنها نیاز فرزندشان را بلافاصله برطرف کنند، این در حالی است که به نظر روان شناسان، آنان بزرگترین اشتباه خود را در تربیت مرتکب می شوند. در راستای تربیت سالم و آموزش صبر، لازم و ضروری است که گاهی تامین حاجت فرزند به تعویق بیفتد؛یعنی این که والدین باید بلافاصله بعد از این که کودک خواسته اش را مطرح کرد، نیازش را برآورده نکنند.

 

این رفتار باعث می شود که کودک نه تنها متوجه شود که والدینش صرفا برای برآوردن نیازهای او موجود نیستند و ارزشی فراتر از آن دارند بلکه یاد می گیرد که برای رسیدن به نتیجه، نیاز به فرصت دارد. مثلا، اگر در حال انجام کارهای شخصی تان هستید و فرزندتان در آن لحظه از شما بخواهد باطری اسباب بازی اش را عوض کنید؛ باید اجازه دهید دقایقی منتظر بماند؛ با احترام به او بگوئید: الان کار دارید و نمی توانید خواسته او را برآورده کنید، اما پس از ۱۰ دقیقه تعویض باطری را حتما انجام خواهید داد.

 

برای آموزش صبر، گاهی اوقات فقط باید “منتظر” بمانید. انتظار کشیدن در مطب یک پزشک و یا ایستادن در یک صف و … می تواند برای کودک مفید باشد

 

از طریق بازی وارد عمل شوید

به چالش کشیدن صبر و حوصله، یکی از روش های آموزش آن است. مثلا پازلی (کمی سخت باشد) را برای فرزندتان تهیه کنید و از او بخواهید او را درست کند؛ به او بگوئید در صورت موفقیت پاداش خوبی به او خواهید داد. تلاش فرزند و ممارست او برای حل آن پازل، می تواند شروعی برای افزایش صبر باشد. کاشتن گل و گیاه و یا بزرگ کردن یک حیوان خانگی هم، بهترین تمرین برای صبر می باشد چون کودک می آموزد با مراقبتی که همراه با صبر و حوصله است می تواند موجودی را پرورش دهد.

 

مهارت های انتظار را آموزش دهید

برای آموزش صبر، گاهی اوقات فقط باید “منتظر” بمانید. انتظار کشیدن در مطب یک پزشک و یا ایستادن در یک صف و … می تواند برای کودک مفید باشد. در مدت انتظار سعی کنید فرزندتان را سرگرم کنید و توجه اش را به چیزی منعطف سازید تا گذشت زمان برای او کسل کننده نباشد. برای سرگرم کردن کودک بهتر است کتاب داستان یا رنگ آمیزی به همراه داشته باشید، یا از کودک بخواهید اشکال هندسی را که در اطراف می بیند برای شما نام ببرد و بشمارد و…

 

راه های بیان احساس را به او یاد دهید

گاهی کودکان به هنگام مواجه با یک مشکل، برآشفته و عصبی می شوند و احساسشان را با برخوردهای کلامی و فیزیکی نامناسبی بروز می دهند . در چنین شرایطی به فرزندتان یاد بدهید که با آرامش و بدون فریاد زدن و با استفاده از بیان و رفتار مناسب تری نیزمی تواند احساسش را بروز دهد. برای کسب نتیجه بهتر، توصیه می کنیم آزادی عمل و حق انتخاب به او بدهید، وقتی برای رسیدن به خواسته اش صبر و حوصله نشان داد، با مهربانی تشویقش کنید و بگوئید قدردان این رفتار خوب او هستید ولی اگر جیغ و فریاد کرد، به او توجه نکنید و بگوئید این رفتار او را ارزشمند نمی دانید و هرگز پاسخش نخواهید داد.

 

مفهوم زمان را توضیح دهید

یکی از مولفه های یادگیری صبر، درک زمان ومفهوم وقت است . کودک، زمان های قراردادی ما بزرگسالان را متوجه نمی شود. مثلا وقتی می گوئید: بابا ده دقیقه دیگر می آید، او درکی از این زمان ندارد و ممکن است چند دقیقه ای نگذشته دوباره سوالش را تکرار کند. برای تفهیم این مطلب، بهتر است زمان را با چیزهایی که قابل درک برای کودک هستند، بیان کنید مثلا به او بگوئید: وقتی برنامه کودک تمام شد، بابا به خانه می آید.

 

 

تمرین صبر و سکوت

تربیت کودکان صبور

 

آموزش صبر به کودکان | چگونه کودکانی صبور را تربیت کنیم؟

 

منبع : مشرق نیوز / برترین ها / روزنامه همشهری

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا