نوشیدن قهوه به سالم پیرشدن زنان کمک می‌کند
قهوه و تأثیر آن بر سلامت، سال‌ها است که موضوع پژوهش‌های گسترده‌ای بوده است. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم یک تا دو فنجان قهوه در روز می‌تواند با سلامت بهتر قلب، افزایش طول عمر و اخیراً و طبق یافته‌های مطالعه‌ای به رهبری دکتر سارا مهدوی از دانشگاه هاروارد، با روند سالم‌تری از پیری در زنان ارتباط داشته باشد.
در این پژوهش، اطلاعات مربوط به بیش از ۴۷ هزار زن از «مطالعه سلامت پرستاران» بررسی شد؛ پروژه‌ای بلندمدت که برای بیش از سه دهه، وضعیت سلامت شرکت‌کنندگان را پیگیری کرده است. شرکت‌کنندگان در میانسالی، میزان مصرف قهوه خود را از طریق پرسش‌نامه‌های تغذیه‌ای استاندارد ثبت کرده بودند. سال‌ها بعد، وضعیت سلامت آن‌ها در دوران سالمندی ارزیابی شد.
دکتر سارا مهدوی، پژوهشگر دانشگاه هاروارد و استاد تغذیه در دانشگاه تورنتو، می‌گوید:
«نتایج نشان می‌دهد زنانی که در میانسالی به‌طور منظم قهوه کافئین‌دار مانند انواع قهوه‌های دمی مصرف می‌کردند، بیشتر احتمال داشت تا سن ۷۰ سالگی یا بیشتر با حفظ سلامت ذهنی، جسمی و روانی زندگی کنند و به بیماری‌های مزمن جدی دچار نشوند.»
این یافته‌ها هنوز منتشر یا توسط سایر پژوهشگران داوری علمی نشده، اما روز دوشنبه در نشست سالانه انجمن تغذیه آمریکا در سال ۲۰۲۵ ارائه شده است.
مطالعه دقیقاً به چه نتایجی رسید؟
در این تحقیق، اطلاعات مربوط به سلامت و سبک زندگی ۴۷,۵۱۳ زن بررسی شد تا مشخص شود مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار چه ارتباطی با روند پیری دارد. نتایج نشان داد شرکت‌کنندگان به‌طور میانگین روزانه حدود ۳۱۵ میلی‌گرم کافئین مصرف می‌کردند؛ عددی که تقریباً با مقدار مجاز توصیه‌شده از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا (۴۰۰ میلی‌گرم در روز) هم‌خوانی دارد.
در میان این افراد، زنانی که روزانه حدود ۸۰ میلی‌گرم کافئین از طریق قهوه مصرف می‌کردند (معادل تقریبی یک فنجان کوچک)، بین ۲ تا ۵ درصد احتمال بیشتری داشتند که روند پیری سالم‌تری را تجربه کنند. البته این اثر مثبت تا سقف حدود پنج فنجان در روز مشاهده شد و پس از آن کاهش یافت.
حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مثل رژیم غذایی سالم‌تر، تحرک بیشتر و وزن مناسب، ارتباط بین مصرف قهوه و پیری سالم همچنان معنادار باقی ماند.
جالب اینجاست که این ارتباط فقط در مورد قهوه معمولیِ کافئین‌دار دیده شد؛ چای، نوشابه یا قهوه بدون کافئین چنین تأثیری نداشتند. به گفته ایمی دیویس، متخصص تغذیه، به‌نظر می‌رسد ترکیب کافئین با سایر ترکیبات خاص موجود در قهوه، نقش مؤثرتری در این روند ایفا می‌کند.
از سوی دیگر، مصرف نوشابه‌های گازدار نه‌تنها با پیری سالم ارتباط نداشت، بلکه حتی رابطه معکوس نشان داد. این موضوع حتی زمانی که اثر عوامل دیگری مثل سیگار کشیدن، اضافه‌وزن یا الگوی تغذیه ناسالم در نظر گرفته شد، همچنان پابرجا بود.
محدودیت‌های پژوهش چه بود؟
با وجود حجم زیاد داده‌ها و نتایج قابل‌توجه، این مطالعه هنوز منتشر نشده و تحت داوری علمی قرار نگرفته است. همچنین، داده‌های تغذیه‌ای به‌صورت خوداظهاری توسط شرکت‌کنندگان ثبت شده که می‌تواند با خطا همراه باشد.
در نهایت، باید توجه داشت که این یک مطالعه مشاهده‌ای است؛ یعنی تنها می‌تواند وجود یک ارتباط را نشان دهد و نه اثبات کند که قهوه علت مستقیم پیری سالم است.
چرا قهوه ممکن است به پیری سالم کمک کند؟
قهوه فقط یک نوشیدنی انرژی‌زا نیست؛ بیش از صد ترکیب فعال زیستی دارد، از جمله آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل اسیدهای فنولیک، فلاونوئیدها و کاروتنوئیدها. این ترکیبات گیاهی، که به آن‌ها فیتوشیمیایی گفته می‌شود، می‌توانند در محافظت از بدن در برابر روند طبیعی تخریب سلولی و بیماری‌های مزمن نقش داشته باشند.
بررسی‌ها نشان داده‌اند که این مواد می‌توانند رادیکال‌های آزاد، مولکول‌هایی که به سلول‌ها آسیب می‌زنند، را مهار و از بین ببرند. برخی از آن‌ها خواص ضدالتهابی، ضدباکتری، ضدویروسی و حتی ضدسرطانی دارند. به همین دلیل، ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان، دیابت نوع ۲ و افت عملکرد ذهنی در سنین بالا کمک کنند.
مزایای احتمالی قهوه برای سلامتی
قهوه علاوه بر افزایش هوشیاری که به‌واسطهٔ کافئین و اثر آن بر مهار ماده‌ای به نام آدنوزین اتفاق می‌افتد، با فواید دیگری نیز همراه است که از حمله آن می‌توان به تاثیر قهوه بر سلامت قلب اشاره کرد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف قهوه می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و اختلالات عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهد. همچنین، نوشیدن قهوه ممکن است به بهبود خلق‌وخو و افزایش توان ورزشی کمک کند. نتایج یک مطالعه بلندمدت نشان می‌دهد که سالمندانی که به‌طور متوسط قهوه مصرف می‌کنند، کمتر در معرض مرگ زودهنگام قرار دارند.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید این فیلم را مشاهده کنید:
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که افزودن مقادیر زیاد شکر یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی به قهوه، نه‌تنها سودی برای سلامتی ندارد، بلکه می‌تواند خطر چاقی و دیابت را افزایش دهد. از سوی دیگر، مصرف بیش از اندازه قهوه در طول روز ممکن است باعث اختلال در خواب و افزایش سطح استرس شود؛ عواملی که خود به سلامت عمومی آسیب می‌زنند و احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن را بالا می‌برند.
همچنین هنوز مشخص نیست که افرادی که عادت به نوشیدن قهوه ندارند، در صورت شروع به مصرف آن، دقیقاً از همان فواید بهره‌مند خواهند شد یا خیر. باید در نظر داشت که بسیاری از عوامل سبک زندگی مانند تغذیه سالم، ورزش منظم و خواب کافی، نقش مهم‌تری در ارتقای سلامت و افزایش طول عمر دارند. با این حال، نتایج این تحقیقات می‌تواند خیال کسانی را که قهوه را به‌صورت متعادل مصرف می‌کنند راحت‌تر کند.
چقدر قهوه در روز مفید است؟
در مصرف قهوه هم باید تعادل را رعایت کرد. مقدار کم تا متوسط آن می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند، اما مصرف بیش از حد کافئین یعنی بیشتر از ۴۰۰ میلی‌گرم در روز، نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه ممکن است خود باعث التهاب شود.
کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند که مصرف قهوه را به دو تا چهار فنجان در روز محدود کنید و آن را در ساعات اول روز بنوشید. چون کافئین حتی چند ساعت پس از نوشیدن هم می‌تواند خواب شب را مختل کند.
خواب کافی و با کیفیت، یکی از مهم‌ترین عوامل حفظ سلامت مغز و پیری سالم است. به همین دلیل، بهترین زمان نوشیدن قهوه، پیش از ظهر است تا در ترشح ملاتونین و تنظیم چرخه خواب اختلالی ایجاد نکند.
البته قهوه برای همه مناسب نیست. افرادی که دچار فشار خون کنترل‌نشده، اضطراب، اختلال خواب یا مشکلات گوارشی مانند رفلاکس معده هستند، ممکن است با نوشیدن قهوه دچار تشدید علائم شوند. همچنین، در دوران بارداری باید مصرف کافئین به ۲۰۰ میلی‌گرم یا کمتر در روز محدود شود تا احتمال تولد نوزاد با وزن کم کاهش یابد.
سالم‌ترین روش نوشیدن قهوه چیست؟
مزایای قهوه زمانی باقی می‌مانند که تبدیل به نوشیدنی پرکالری نشود. مقدار کم خامه یا شکر تأثیر چندانی ندارد، اما اگر هر فنجان قهوه‌تان را با چند قاشق شکر و خامه می‌نوشید، به‌راحتی مصرف قند و چربی روزانه‌تان از حد مجاز فراتر می‌رود.
برای مثال، اگر روزی چهار فنجان قهوه با دو قاشق خامه و یک قاشق شکر در هر فنجان بنوشید، چیزی حدود ۳۵۰ کالری، ۱۳ گرم چربی و ۵۰ گرم قند دریافت کرده‌اید که این مقدار قند، تقریباً دو برابر سقف توصیه‌شده برای مصرف روزانه زنان است.
قهوه اسپرسو، بهترین انتخاب است. اما اگر طعم آن برایتان ناخوشایند است، پیشنهاد می‌شود مصرف قهوه همراه با شکر و خامه را به یک فنجان در روز محدود کنید. همچنین میتوانید گزینه‌های جایگزین مثل ترکیب قهوه با پودر پروتئین را امتحان کنید، یا از قهوه به‌عنوان مایع پایه در اسموتی یا اوت‌میل شبانه استفاده کنید.
