دوران بارداری

حسادت فرزند اول نسبت به فرزند دوم و رفتار مناسب با فرزند اول

حسادت فرزند اول به فرزند دوم : در دوران بارداری برای جلوگیری از حسادت فرزندان چه اقداماتی باید انجام دهیم؟ چگونه از حسادت فرزندان بهم جلوگیری کنیم ؟ در اینجا با مقاله ای درباره حسادت فرزندان بهم در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

 

 

 نحوه برخورد با کودک حسود

فرزند اول و دوم , حسادت فرزند اول به فرزند دوم

 

 

فرزند اول آسیب پذیرتر است


اصولا فرزند اول بیشتر از فرزندان دیگر آسیب می بیند زیرا والدین تجربه ای ندارند و فرزند اول را با آزمون و خطا تربیت می کنند، اما والدین به صورت مطلق در اختیار فرزند اول هستند و درواقع فرزند اول مرکز ثقل خانواده محسوب می شود. حالا در نظر بگیرید در چنین فضایی رقیبی برای فرزند اول، یعنی فرزند دوم به دنیا بیاید. فرزند اول که تا دیروز بیشترین توجه شامل حال او بود حالا باید محبت و توجه والدین را با خواهر یا برادر جدیدش تقسیم کند. او که تا به حال چنین تجربه هایی نداشته به حسادت با فرزند دوم می پردازد، اما اگر این حسادت به وسیله والدین مدیریت و کنترل نشود باعث تولید خشم در فرزند اول خواهد شد.
بعضی از والدین برای اینکه چنین مشکل هایی در فرزند اول آنها به وجود نیاید شروع به محبت زیاد و توجه بیش از حد به فرزند اولشان می کنند که این کار اشتباه است. گاهی والدین هیچ اطلاعاتی به فرزند اول خود در زمینه تولد فرزند دوم و نیازهای او نمی دهند و فرزندشان را ناآگاه نگه می دارند، اما وقتی تولد فرزند دوم نزدیک و فرزند اول متوجه این موضوع می شود، دانستن این موضوع باعث ایجاد ضربه روانی در او خواهد شد. در این فضا والدین با پنهانکاری و توجه بیش از حد به فرزند اولشان مرتکب ۲ خطای بزرگ شده اند.

به فرزند اول مسئولیت بدهید


اما راهکار درست، دادن اطلاعات به فرزند اول است یعنی والدین قبل از اینکه تصمیم به بارداری بگیرند خوب است با کودک در این مورد صحبت کنند. درواقع، باید برای کودک توضیح داد که با تولد خواهر یا برادری که در راه است ممکن است توجه و محبت والدین به اندازه فعلی نباشد چون برادر یا خواهر به توجه و کمک والدین نیاز دارد.
در واقع، باید کودک را از شرایطی که قرار است ایجاد شود، آگاه کنیم. از جمله کارهایی که می توان انجام داد سهیم کردن کودک در مراقبت و نگهداری فرزند دوم است. درواقع، با دادن مسئولیت هایی به فرزند اول او را در تولد فرزند دوم سهیم کنیم. برای مثال از کودک می خواهیم که چیدمان اتاق فرزند دوم را بر عهده بگیرد تا احساس حسادت به حداقل ممکن برسد. این راهکار مدیریتی ارتباطی بین فرزند اول با دوم است.

 

اعتراض فرزند اول را نادیده نگیرید


زمانیکه اختلاف بین فرزندان بیشتر از ۵ سال باشد مشکل های دیگری ایجاد می شود. برای مثال فرض کنید فرزند اول در مقطع ابتدایی و فرزند دوم در مقطع پیش دبستانی است. فرزند دوم ممکن است بی اجازه به وسایل فرزند اول دست بزند و باعث آزار او شود که در این شرایط نوع تعامل والدین می تواند این حساسیت ها و بروز حسادت را کاهش دهد. اگر والدین در جواب اعتراض فرزند اول جملاتی مثل «برادر یا خواهرت از تو کوچک تر است و عیبی ندارد که این کار را انجام داده» یا «اسباب بازی است را به برادر یا خواهرت بده چون او کوچک است» و… را به زبان بیاورند باعث بروز حسادت در فرزند اولشان خواهند شد.
چنین واکنش هایی این برداشت را در فرزند اول به وجود خواهد آورد که والدینش خواهر یا برادر کوچک تر را بیشتر از او دوست دارند و بین آن ۲ فرق گذشته اند. این نوع برخورد والدین باعث می شود فرزند اول حس ناخوشایندی نسبت به خودش داشته باشد. در این شرایط بین فرزند اول و دوم رقابتی برای جلب نظر والدین به وجود خواهد آمد و چه بسا باعث ایجاد بحث و چالش بین فرزندان شود. اگر فرزند دوم وارد مرز فرزند اول شد و فرزند اول اعتراض کرد، والدین باید به خوبی این فضاها را مدیریت و تعامل بین فرزندان را بیشتر کنند و مانع حسادت بین آنها شوند.

 

فرزند دوم را از فرزند اول دور نکنید


هرگز سعی نکنید فرزند اول را از فرزند دوم دور کنید. بسیاری از والدین با تصور اینکه فرزند اول ممکن است به فرزند دوم آسیب برساند فرزند دوم را از او دور نگه می دارند که این کار به هیچ وجه درست نیست و باعث بروز حسادت در فرزند اول خواهد شد.
مادر با تولد فرزند دوم همچنان باید نوع ارتباط فرزند اول با دوم را مدیریت کند یعنی کماکان مسئولیت هایی را به فرزند اول در خصوص نگهداری و مراقبت از فرزند دوم بدهد تا تعامل بین فرزند اول و دوم را بیشتر کند. وقتی فرزند دوم به یک سالگی رسید لازم است از اتاق والدین جدا شود. در ۶ ماه اول لازم است کودک کنار والدین بخوابد، در ۶ ماهه دوم توصیه می شود کودک در تختی مجزا اما همچنان در اتاق خواب والدین خود باشد و اما در ۶ ماه سوم بهتر است کودک از اتاق والدین خارج شود و در اتاق فرزند اول بخوابد.
این کار به فضای ارتباطی بین فرزند اول و دوم کمک بخواهد کرد. معمولا فرزند اول ممکن است این حس را داشته باشد در شرایطی که فرزند دوم کنار والدینش خوابیده، او به نوعی تنها رها شده و به همین دلیل خود را تنها رها شده و به همین دلیل خود را تنها حس می کند و حس حسادت در او ایجاد می شود، بنابراین قبل از اینکه باعث بروز چنین حس هایی در فرزند اول شویم لازم است در مورد چنین شرایطی برای فرزند اول شفاف سازی کنیم و برایش توضیح دهیم در چند ماه اول برحسب نیازهای فرزند دوم لازم است او کنار والدین بخوابد. با این کار حساسیت ها را به حداقل خواهیم رساند.

 

 

*فرزند اول مسئول‌تر، کارآمدتر و با استرس بیشتر روبرو است

 

فدایی تأکید کرد:فرزند اول خانواده با مسئولیت‌های بیشتری روبرو هستند واز او مسئولیت‌هایی بعنوان فرزند اول نسبت فرزندان کوچکتر انتظار می‌رود ضمن آنکه فرزندان کوچکتر محبت انحصاری پدر و مادر را از او گرفته اند .

این متخصص خاطرنشان کرد:فرزند اول خانواده مسئول‌تر، کارآمدتر و در عین حال با استرس بیشتر روبرو هستند.

فدایی به والدین توصیه کرد:برای تربیت و پرورش کودکان حد تعادل رعایت شود و از محبت بیش از حد و کم توجهی به فرزندان خودداری کرده و به صورت یکسان به همه فرزندان توجه و محبت نشان دهند.

 

حسادت کودکان به یکدیگر، چاره چیه؟

 

والدینی که دارای نوزاد جدیدی می شوند پس از مدتی می بینند که فرزند اول آنها به نوزاد حسادت می کند و گاهی سعی در آزار دادن او دارد . برای جلوگیری یا رفع این حسادت و سازگار کردن فرزندان با هم اقدامات زیر توصیه می شود :

–  بازگشت مادر به همراه نوزاد جدید از بیمارستان برای بچه اول لحظه ای تکان دهنده است. پدر ٬ مادر بزرگ ٬ پدربزرگ و سایر اطرافیان خسته و مضطرب مشغول انجام کارهای ضروری میشود . نوزاد کانون توجه است و فرزند بزرگتر تنها و سرگردان بر جای می ماند و این لحظات را همواره به یاد خواهد داشت . در این موقع بهتر است کودک نزد یکی از اقوام بماند و وقتی همه چیز مرتب شد به خانه بازگردد تا مادر بتواند از او صمیمانه استقبال کند و تا خودش خبری در مورد نوزاد نپرسد مادر چیزی در مورد نوزاد نگوید .

–  عدم استفاده از تنبیه بدنی : تنبیه بدنی در اکثر موارد نتیجه عکس دارد و حتی اگر نتیجه دهد باز هم خاطره بدی را در ذهن فرزندان ایجاد می کند و باعث تنفر از والدین و حتی در مواردی سعی در انتقام گرفتن می شود . مخصوصاً وقتی فرزند اول ما قبلاً اصلاً تنبیه نمی شده و یا موارد آن بسیار کم بوده و حالا با تولد نوزاد ٬ او بیشتر مور تنبیه قرار می گیرد . باید به او حق بدهیم که حسادتی تنفرآمیز نسبت به نوزاد پیدا کند و حتی قصد در صدمه زدن به نوزاد داشته باشد . به جای تنبیه بدنی می توان از تشویق کردن و یا محروم کردن استفاده کرد که کارآیی بسیار بیشتری دارد .

دادن مسئولیت به فرزند اول و بزرگ داشتن او : اشتباهی که اکثر والدین مرتکب می شوند این است که به فرزند خردسال خود به دلیل بچه بودن او هیچ مسئولیتی نمی دهند و وقتی او بزرگ شد تازه به فکر می افتند که چرا فرزند آنها مسئولیت پذیر نیست . باید از حدود ۲ تا ۳ سالگی به کودک مسئولیت در حد سن او بدهیم حتی اگر خیلی جزیی باشد ٬ تا از همان کودکی با مسئولیت مانوس شود . اگر برای انجام آن مسئولیت ٬ اشتباه کرد اولاً نباید از او ایراد بگیرید ٬ دوماً نباید آن کار را دوباره خودتان انجام دهید ٬ بلکه فقط از او تشکر کنید و این را بدانید که کودک شما خودش در پی جبران کردن اشتباه خود بر می آید و بدین صورت اعتماد به نفس او را کاهش نداده اید . با ورود نوزاد به کودک بزرگتر خود مسئولیت فرزند کوچکتر را بدهید . البته در حد معقول مثلاً اینکه در یک مهمانی چه لباسی را تن نوزاد کنید و یا کمک در تهیه شیرخشک ٬ خوابانیدن ٬ بازی کردن و سرگرم کردن نوزاد و در مورادی که خود صلاح می دانید با فرزند بزرگتر خود مشورت کنید البته به این معنی نیست که فرزند بزرگتر روی کودک کوچکتر تسلط پیدا کند بلکه اگر او اشتباهاً پیشنهادی داد باید او را راهنمایی کنید . مثلاً به فرزند بزرگتر خود می گوییم : « برادر کوچکتر تو مدتی است که ناخن خود را میجود من راه حل آنرا می دانم اما توهم باید با هم همکاری کنی »

– اگر کودک بزرگتر اشتباه جزیی کرد چشم پوشی کنید و اگر عمداً یا غیر عمد به نوزاد ضرر زد ٬ مناسب و معقولانه رفتار کنید و خاطر داشته باشید که دعوا کردن او فقط باعث ازدیاد حسادت او می شود مثلاً فرض کنید کودک ۴ ساله شما به طور عمدی دستش به چشم نوزاد خورد و او گریه می کند . شما می توانید در حال بغل کردن نوزاد با کودک ۴ ساله خود بگویید : حتماً حواست پرت شده بود که مواظبش نبودی درسته . حالا بیا کمک کن ببینم به چشم او آسیبی خورده یا نه . وقتی کودک ببنید که شما او را از خود نمی رانید و با منطق با او صحبت می کنید می فهمد که دلیلی برای حسادت وجود ندارد .

 

 

 دکتر هلاکویی فرزند دوم

ورود نوزاد جدید

 

 

– در جمع آشنایان و مهمانی ها او را نادیده نگیرید و سعی کنید طوری نباشد که همه در اطراف نوزاد جمع شوند و از او تعریف کنند . بلکه به فرزند بزرگتر خود هم توجه کنید و مخصوصاً در جمع از او شکایت نکنید .

– او را از خود دور نکنید : والدینی که برای سهولت کار خود ٬ فرزند بزرگتر خود را برای مدت طولانی پیش پدربزرگ و مادربزرگ و یا پیش هر آشنای دیگری می فرستند تاثیر مخربی بر روی رفتار خود بر جای می گذارد . البته خیلی خوب است که والدین از کمک نزدیکان هم بهره بگیرند اما تمام کودکان حق دارند نزد والدین خود زندگی کنند و نباید او را از حقش دور کنید .

-مواظب باشید تا نشانه های اضطراب را در کودکان به موقع تشخیص دهید . نشانه های مثل ناخن جویدن ٬ مکیدن انگشت ٬ شب ادراری ٬ لکنت زبان ٬ بی قراری و پرخاشگری ٬ ترس ٬ کابوس و …. اگر در او دیده شوند باید دید از چه موقع و به چه مدت در او بوجود آمده که در بیشتر موارد ٬ این نشانه ها با ورود نوزاد شروع شد و یا شدت یافته اند که این نشان می دهد والدین نتوانسته از کودک خود را با ورود نوزاد سازگار کنند . پس باید رفتار خود را تعدیل کنند و در صورت لزوم با یک مشاور ٬ صحبت کنند .

-اوقاتی را به او اختصاص دهید که بدون حضور شخص دیگری ، فقط به فرزند بزرگتر خود توجه کنید : مثلاً خوب است مدتی دیگر افراد خانواده از نوزاد نگهداری کنند تا مادر بتواند با کودک بزرگتر خود تنها باشد و یا حتی مدت کمی برای تفریح بیرون بروند . تا کودک ببیند که شما به فکر او هم هستید و در لحظاتی هم پدر می تواند با فرزند بزرگتر به گردش بروند که او متوجه شود هنوز هم مورد توجه والدین خود است و حتی اگر فرصتی برای این کار ندارید می توانید قبل از خوابیدن فرزند اولتان حتی اگر ده دقیقه هم شد کنار تخت او بنشیند و با او حرف بزنید یا برای او قصه بگویید و فرصتی را ایجاد کنید که بتواند با شما درد کند .

-عدالت را بین آنها اجرا کنید و همیشه حق را به بچه کوچکتر ندهید . در دعواهایی که بین کودکان می شود بهترین کار اجرای عدالت . نباید به خاطر ضعیف بودن بچه کوچکتر و یا به خاطر کوچکتر بودن او حق را به او بدهید . این اینکه می گوییم : « تو بزرگتری از تو بعید است » و یا « تو کوچکتری باید تو کوتاه بیابی » این درست نیست ٬ بلکه باید واقعیت را فهمید و منصفانه رفتار کرد . بچه ها معنی کوتاه آمدن و بزرگتر یا کوچکتر بودن را نمی دانند اما می توانند معنی به عدالت رفتار کردن را بفهمند . با این روش نه کودک بزرگتر دچار حسادت می شود و نه کودک کوچکتر لوس و پر رو می شود .

-به فرزند بزرگتر خود در مراحل رشد کلامی و حرکتی توضیح دهید : این که برای رشد مناسب ٬ باید محیطی مساعد داشته باشیم مثلاً برای رشد کلامی باید با کودک مرتب صحبت کرد تا محیطی متنوع بوجود آید و یا رشد حرکتی باید کسی مدام مراقب نوزاد باشد تا آسیبی به او نرسد .

البته نباید آنقدر از مضرات آسیب دیدن و مشکلاتی که ممکن است برای نوزاد پیش بیاید صحبت کنیم که اضطرابی شدید در کودک بزرگتر ایجاد شود .

–  پدر خانواده هنگامی که وارد خانه میشود بلافاصله سراغ نوزاد نرود بلکه ابتدا به سوی فرزند بزرگتر رفته و پس از کمی بازی و صحبت با او نزد نوزاد برود و در بدو ورود هرگز از فرزند اول سوال نکنید حال نوزاد چطور است ؟

-در صورت لزوم حتماً از یک مشاور کمک بگیرید : متاسفانه برخی از خانواده ها وقتی به مشاور و یا روانشناس مراجعه می کنند که مشکل آنها بسیار شدید شده و یا حتی در همان موقع هم مراجعه نمی کنند . اما خوب است در هر مشکلی حداقل از مشاوره تلفنی استفاده کرد . البته در صورتی که به مشاوره حضوری دسترسی نداشته باشیم .

 

 

 حسادت در کودکان دبستانی

حسادت در کودکان

حسادت فرزند اول نسبت به فرزند دوم و رفتار مناسب با فرزند اول

 

منبع : پزشکان بدون مرز / زندگی مثبت/نمناک / نی نی بان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا